Instituto de Estudios sobre Desarrollo y Cooperación Internacional

Nazioarteko Lankidetza eta Garapenari Buruzko Ikasketa Institutua

Ikerkuntza feministarako epistemologiari eta metodologiari buruzko gogoetak

Lan koadernoak hegoa 67 zbk
Bilbao, Hegoa, 2015
1vol; 55pp; 27cms, 1130-9962, Euskera (Cuadernos de Hegoa; 67)

Resumen

Laburpena

Barbara Bigliak, gizarte esku-hartzea eta eraldaketa bilatzen duen ikerkuntza feministaren epistemologia eta metologiaren arloan digresioa aurkezten du. Bertan, ezagutzaren produkziora hurbilpen kritiko feminista izan daitekeena, dena eta izatea gustuko genukeenaren arteko eztabaidak gurutzatzen dira. Eztabaida horiek adibideekin gorpuztea da saiakera, eta modu horretan hausnarketa teorikoak “lurreratzea”. Artikulua zientziari egiten zaizkion kritika feminista nagusienak aurkezten hasten da. Horrekin batera, egireak berebiziko garrantzia egotzi egiten dio egun ezagutzeko erak birpentsatzeari, eta ez hainbeste ikerlarien identitate generizatuaz ohartzeari. Jarraian, gure ikerketetan proposamen epistemologiko feministak praktikara eramateko aurkitzen ditugun zenbait erronka azaltzen dira, proposamen horietako batzuren “sukaldea” irekiz eztabaidak abstrakzioan gera ez daitezen. Artikulua, hausnartzen jarraitzeko kezka eta proposamen zerrenda labur batekin amaitzen da.

Bigarren artikuluan, Ochy Curielek metodologia kritiko feministen erainkuntzan feminismo dekolonialaren ekarpenak aurkezten ditu. Horrela, feminismo hegemonikoaren boterearen, jakitearen eta izatearen kolonialitatea erreproduzitu egiten dituzten postulatu teoriko, epistemologiko, metodologiko eta etikoei buruz hausnartu dezagun gonbidapena luzatzen digu. Postkolonitatea eta dekolonitatearen arteko desberdintasuna argitu ondoren, egileak feminismo postkolonial eta dekolonialtzat ulertzen duena karakterizatzen du, zalantzan jarriz ikerketa feministetan ikuspegia, erreflexibitatea, subjektuobjektu harremana eta intersekzionalitatea. Baita ere, egileak ezagutzaren produkzioan potere logica erreproduzitzen dituztenen eta arraza, klase, sexualitate eta geopolitikak zeharkatuak diren adierazpen lekuak eta posizionamenduak eztabaidatzen ditu.

Hirugarren artikuluan, Mari Luz Estebanek euskal feminismoan ematen diren ezagutza zirkuituak aztertzen ditu, alegia, eremu ezberdinen artean jakitea produzitzeko eta zirkulatzeko eman diren modu nagusiak eta horien eraldaketak azken hamarkadatan. Horretarako, egileak Euskal Herriko feminismoaren bereizgarri batzuk kontuan hartzen ditu, baita unibertsitate kultura hegemonikoa eta bizi garen testuinguru sozial eta politikoa ere. Artikuluan zirkuitu horiek bere zabaltasun eta konplexutasun osoan ikustarazteko behaar argudiatzen da, eta horrekin batera ingurune desberdinen arteko harremanak hobeto sistematizatzearena. Zehazki, egileak aztertzen dituen feministen arteko elkarguneak unibertsitateko ikasgela eta emakumeen etxea (jabekuntza eskola) dira.

Gako-hitzak: Feminismoa, ikerkuntza, epistemologia, metodologia, dekolonialitatea.

Resumen

Barbara Biglia presenta un excursus en el campo de la epistemología y la metodología de investigación feminista para la intervención y la trasformación social. En él se entretejen debates entre lo que quisiéramos que fuera, lo que está siendo y lo que podría ser un acercamiento feminista crítico a la producción de
conocimiento, intentando corporeizar esos debates a través ejemplos que nos permitan el “aterrizaje” de las reflexiones teóricas. El artículo se inicia introduciendo las principales críticas feministas a la ciencia y explicando los motivos por los que, en la actualidad, es de extrema importancia repensar las maneras de conocer, más que fijarse en la identidad generizada de las y los científicos. Seguidamente se presentan algunos de los retos a los que nos enfrentamos al poner en práctica las propuestas epistemológicas feministas en nuestras investigaciones, abriendo “la cocina” de algunas de ellas para que los debates no se queden en la abstracción. El artículo termina con un breve elenco de inquietudes y propuestas sobre las cuales seguir reflexionando.

En el segundo artículo, Ochy Curiel aborda los aportes del feminismo decolonial en la construcción de metodologías feministas críticas. Se trata de una invitación a que reflexionemos sobre los postulados teóricos, epistemológicos, metodológicos y éticos que reproducen la colonialidad del poder, del saber y del ser del feminismo hegemónico. Tras esclarecer la diferencia de lo postcolonial y lo decolonial, la autora caracteriza lo que se entiende por feminismo postcolonial y decolonial, problematizando el punto de vista, la reflexividad, la relación sujeto-objeto y la interseccionalidad en las investigaciones feministas,
y cuestionando los lugares de enunciación y los posicionamientos atravesados por privilegios de raza, clase, sexualidad y geopolítica de quienes reproducen lógicas de poder en la producción del conocimiento.

En el tercer artículo, Mari Luz Esteban analiza los circuitos del conocimiento en el feminismo vasco, es decir, las principales formas de generación y circulación del saber entre distintos espacios y sus transformaciones en las últimas décadas. Para ello, la autora tiene en cuenta algunas peculiaridades del feminismo en el País Vasco, así como la cultura universitaria hegemónica y el contexto social y político en el que vivimos. En el artículo se argumenta la necesidad de visibilizar esos circuitos en toda su amplitud y complejidad, así como sistematizar mejor las relaciones entre distintos entornos. Específicamente, los dos espacios de encuentro entre feministas analizados por la autora son el aula universitaria y la casa de las mujeres (escuela de empoderamiento).

Palabras clave: Feminismo, investigación, epistemología, metodología, decolonialidad.

Índice

Epistemologia feministak gizarte ikerketan: aurrerapenak, dilemak eta erronkak
Barbara Biglia
1. Sarrera

2. Nor bere tokian kokatzen, elkar ulertzekos

3. Ikerketa feministei begirako zenbait erronka
3.1. 1. erronka. Ikertzea eta esku hartzea: elkarrekin, baina ez nahasian
3.2. 2. erronka. Ikertzaileak feministak direla eta zientzia ere feminista dela pentsatzeari uztea
3.3. 3. erronka. Kuanti-kuali antinomia deuseztatzea
3.4. 4. erronka. Genero-ikuspegiaren ondorio makurrak
3.5. 5. erronka. Ikerketa kokatuen erronka
3.6. 6. erronka. (Ez) ordezkatzea testuinguru intersekzional batean
3.7. 7. erronka. Intersekzionalitatea

4. Sukaldean sartuta, adibide praktikoak
4.1. 1. kasua. “Ahalduntzeko” premiak eta zerbitzu publikoak
4.2. 2. kasua. Lankidetza-ikerketak
4.3. SIMReF mintegiaren esperientzien zenbait adibide

5. Proposamenak eta kezkak

Bibliografia

Feminismo dekolonialetik metodologia feministak eraikitzen
Ochy Curiel
1. Sarrera

2. Postkolonialismoa

3. Feminismo dekolonialari buruz
3.1. Metodologia feminista? Intersekzionalitatearen ikuspegia
3.2. Subjektua-objektua erlazioa
3.3. Deslotze epistemologikoa
a) Eskumendekotutako jakintza “besteen” aitortza eta zilegitzea
b) Ezagutzak sortzeko baldintzak problematizatzea

Bibliografia

Euskal feminismoa eta ezagutzaren zirkuituak: mugimendua, unibertsitatea eta emakumeen etxea
Mari Luz Esteban
1. Sarrera

2. Euskal feminismoa: ezaugarriak eta eraldaketak

3. Ezagutzaren ekoizpenerako eta zirkulaziorako metodologiak: azken hamarraldietako aldaketak

4. Proposamen teorikoen eraginaren bilakaera

5. Elkartzeko eta ezagutza ekoizteko bi gune: unibertsitateko ikasgela eta emakumeen etxea (jabekuntza eskola)

6. Unibertsitate-sistema eta feministen arteko aliantzak

Bibliografia

Comentarios

No hay comentarios sobre esta publicación.

Escribe tu comentario

 
NOTA: El comentario será visible después de la aprobación por parte del responsable de la web.